thumbnail

MATERI PSASP / ASAJ BAHASA JAWA KELAS VI SD

 MATERI BAHASA JAWA KELAS VI SD KURIKULUM MERDEKA



1. TEKS DHESKRIPSI

  • Pengertian: Teks dheskripsi yaiku teks kang ngandharake gambaran rinci babagan sawijining obyek, panggonan, utawa prastawa kanthi cara nyata supaya pamaos bisa mbayangake kanthi jelas.
    Contoh:
    "Pasren kuwi kebak kembang mawar abang kang wangi. Ing pojok ana wit jeruk cilik kang wis wiwit ngasilake woh."

  • Tilikan Teks Dheskripsi:

    • Ngandhut unsur pancaindra (apa kang katon, dirasakake, dirungokake, dsb.).

    • Struktur: Identifikasi (penjelasan umum) + Deskripsi bagian (rincian).

  • Pokok Pikiran: Ide utama ing saben paragraf, bisa ditemokake kanthi takon: "Apa kang diandharake ing paragraf iki?"


2. UNGGAH-UNGGUH BASA

  • Basa Ngoko: Digunakake kanggo komunikasi informal.
    Contoh"Aku arep mangan."

  • Basa Krama: Digunakake kanggo komunikasi formal.
    Contoh"Kula badhe nedha."

  • Basa Krama Alus: Nganggo tembung alus kanggo ngajeni.
    Contoh:

    • Ngoko: "Aku duwe adhik." → Krama Alus: "Kula gadhah rayi."


3. PRASTAWA BUDAYA

  • Kenduren: Upacara adat Jawa kanggo nanduri slamet, biasane nganggo sajian tumpeng lan diiringi doa.

  • Contoh Prastawa Budaya Lain: Sekaten, Grebeg Maulud, Wayang Kulit.


4. CRITA WAYANG (GATHUTKACA)

  • Tokoh:

    • Gathutkaca: Putrane Bima (Pandhawa), duwe konchang (sayap) jenenge Pancanaka.

    • Istri: Dewi Pregiwa.

    • Senjata: Kuku Pancanaka.

  • Cerita: Perang antara Pandhawa lan Kurawa ing Bharatayuddha.


5. CRITA PENGALAMAN

  • Pengertian: Crita nyata kang dialami dhewe, ngandhut unsur 5W+1H (Who, What, When, Where, Why, How).

  • Manfaat: Kanggo ngelingi pengalaman lan ngajari wong liwat crita.

  • Cara Nulis Rangkuman: Ambil pokok-pokok penting saka crita banjur tulis maneh nganggo basa sederhana.


6. TEMBANG MACAPAT

  • Pengertian: Tembang tradhisional Jawa kanthi aturan guru lagu (vokal akhir) lan guru wilangan (jumlah suku kata).

  • Jenis: 11 tembang, kayata Pucung, Gambuh, Kinanthi, Maskumambang.

  • Paugeran: Saben tembang duwe aturan dhewe, conto:

    • Pucung: 12u, 6a, 8i, 12a (u = vokal akhir baris 1).


7. PIDHATO (PIDATO)

  • Struktur:

    1. Pambuka (salam, ucapan syukur).

    2. Isi (inti pidato).

    3. Penutup (kesimpulan, pamitan).

  • Jenis: Pidato persuasif, informatif, ceremonial.

  • Sikap Pidato: Mantep, swara jelas, kontak mata.


8. PACELATHON (PERCAKAPAN)

  • Pengertian: Obrolan antar wong nganggo basa Jawa, bisa ngoko/krama.

  • Contoh Krama Alus:

    • "Menapa panjenengan sampun nedha?" (Sudah makan belum?).


9. AKSARA JAWA

  • Sandhangan: Tanda kanggo ngowahi swara aksara.

    • Jenis:

      • Sandhangan swara (ꦶ = i, ꦸ = u).

      • Panyigeg wanda (tanda konsonan mati, conto: ꦼ = -ng).

  • Contoh Tulisan:

    • "ꦲꦤꦏ꧀ꦲꦤꦏ꧀" (Anak-anak).

LATIHAN

Subscribe by Email

Follow Updates Articles from This Blog via Email

No Comments